Over het Duitse van de Romantiek (1)

De romantiek  wordt vaak gezien als Duits. Natuurlijk is er ook zoiets als een Engelse en Franse Romantiek  en vinden we aanhangers en volgers van de romantiek  ook in andere delen van de wereld, maar de wortels van de romantiek  liggen toch in Duitsland - ook al bestond dat land toentertijd nog niet. De romantiek was in eerste instantie een Duitse beweging, met name in de literatuur en de muziek. In Nederland is de romatiek nooit populair geweest. We hebben weliswaar Feith, Paaltjens en Bilderdijk, maar wie heeft het daar ooit over? Nederlanders waren en zijn vooral onromantisch. Sophie Perrier zegt zelfs 'Nederlanders vormen een behoorlijke uitzondering als het gaat om passie en romantiek. Ze zijn de hekkensluiters van de wereld.'

De Duitsers hebben de romantiek  uitgevonden, zou je kunnen zeggen, om meer precies te zijn: Novalis (het woord dan). Natuurlijk, ook daarover kun je redetwisten, want er zijn cultuurhistorici die de romantiek  al in de Renaissance laten beginnen en uiteraard kent iedere beweging voorlopers en pioniers avant la lettre. Toch is vrijwel iedereen het erover eens dat de romantiek  voor een zeer belangrijk deel Duits is.

Vertel je dat echter aan iemand zonder kenis van de cultuurgeschiedenis, dan zal die dat een boute uitspraak vinden. We stellen ons bij een romantisch iemand eerder een Italiaan of een Fransman voor, in ieder geval geen Duitser. Dat klopt ook wel, want in deze culturen is de romantiek  weliswaar niet begonnen, maar is hij wel heel lang in bloei gebleven, om nooit meer te verwelken: het is een onderdeel van de huidige cultuur en van het huidige levensgevoel geworden.

De Duitsers van nu – maar die ontwikkeling begon al veel eerder - zijn bij uitstek onromantisch, bijna net zo erg als de Nederlanders. Hoe valt dat te rijmen met het ontstaan van deze beweging?

Vervolg >>