Du holde Kunst - over de liedkunst

Aangrijpende, mooie en kleurrijke Winterreise

Al drie kwartier voor de aanvang van het concert stond er een lange rij wachtenden. Voor een Winterreise had het weer ook niet beter kunnen zijn: overal in Amsterdam lag nog sneeuw, het vroor net niet, de zon scheen uit een meestralend blauwe hemel. Toen de stromen nog raasden voelde ik me lang niet zo ellendig , heet het in Einsamkeit. Voor het publiek gold dat zeker niet, dat wachtte in opperbeste stemming in grote getale op Prégardien en Gees.

Prégardien zag er aan het begin van het concert nogal gespannen uit. Met wallen onder zijn half dichtgeknepen ogen begon hij met zijn typerende fraaie voix mixte aan Gute Nacht. Al spoedig blijkt (luister ook hier) dat deze Gute Nacht geen voorzichtige introductie was, maar een interpretatie die past bij de tamelijk gruwelijke tekst die hier verteld wordt. Bij het citeren van de moeder klikt al een lichte boosheid, bij de derde strofe (Was soll ich länger weilen) breekt Prégardien zelfs uit naar een forte. De laatste strofe van Gute Nacht is het meest opvallend. Het tempo ligt iets langzamer, maar ook hier klinkt af en toe boosheid door, in een merkwaardige maar effectieve mengeling met de lyrische en zeer zachte gedeelten.

Prégardien liet vooral horen dat de hoofdpersoon afscheid neemt van zijn bij iemand anders slapende geliefde. Daarmee riep hij meteen een belangrijk deel van de gevoelens op die de protagonist gedurende de cyclus zullen begeleiden.

Opvallend was vooral het verschil met Prégardiens opname uit 1996 met pianist Staier. Díe interpretatie was nogal vlak, waarschijnlijk ook onder invloed van de authentiek spelende Staier. Gees koos hier voor vrijheid, misschien soms zelfs te veel. Bij Gees’ introductie van Gefrorne Tränen schrik je als luisteraar dan even, want in plaats van de in het voorgeschreven pianissimo vallende miniscule ijstraantjes, vallen hier grote hagelstenen. Prégardien pakte heel zacht de draad op, en zo glijdt onze aandacht weer naar het verhaal dat de zanger vertelt.

Sommigen zullen er ongetwijfeld veel kritiek op hebben, maar mij stoorde Gees’ persoonlijke spel niet. Op veel plaatsen hielp het Prégardien ook een bepaalde stemming te creëren, bijvoorbeeld door een contrast met Gees te maken. Wel ben ik erg benieuwd naar de verschillende opnamen van Prégardien/Gees van deze cyclus, want ik verwacht dat Gees daar iets anders zal spelen.

Theodora Plas: Der Hut flog mir vom Kopfe

Prégardien viel vooral op door de hoofdpersoon fraai en zeer overtuigende uit te beelden. Hij liet heel duidelijk horen zeer goed te weten wat hij zong, zonder ook maar één moment de woorden te zeer te benadrukken. Zijn zeer goede dictie hielp daarbij ook, die klinkt natuurlijk, maar heel erg duidelijk. Wat Prégardien daarnaast zeker ook hielp, was zijn krachtige lage noten, het forte in de pasage Der Hut flog mir vom Kopfe (uit Der Lindenbaum) was er heel duidelijk. Prégardien onderstreepte zijn zang ook effectief  met zijn mimiek en gestiek. Bij Der Lindenbaum sloot hij zijn ogen bij de passage waar de protagonist dat ook doet. Helemaal aan het eind van het lied - op 'manche Stunde' afstand van de lindenboom - herhaalde Prégardien het, wat de angst voor de suïcidale suggestie van de lindenboom nog eens onderstreepte.

Het daaropvolgende Wasserflut bracht hij – net als Bostridge dat doet – door de tweede strofe heel zacht te beginnen, op zich een voor de hand liggende keuze. Prégardien hield dat pianissimo echter helemaal vast tot de allerlaatste maat, die dan toch zoals voorgeschreven stark (dus forte) gezongen werd. Dat gaf het stuk een enorme spanning die door het forte aan het eind niet opgeheven maar juist versterkt werd.

Frühlingstraum vormt samen met Die Post en Irrlicht een van de weinige momenten waarin een zekere vrolijkheid klinkt in de Winterreise. Het is een bedriegelijk lyrisch stuk, dat gaat over de droom van de lente in de winter - en van de liefde in een periode van hevig liefdesverdriet. Tijdens het interview had Prégardien me al verteld dat hij de tweede strofe van Frühlingstraum heel anders zou zingen dan de eerste. Es schrien die Raben vom Dach, behoefde volgens Prégardien forte, terwijl und denke dem Träume nach ook piano kon. Het verschil tussen de twee strofen werd nog eens onderstreept door de eerste fermate (na Es schrien die Raben vom Dach) heel lang te nemen. Vanaf dat punt bleef het lied in deze uitvoering namelijk lyrisch van toon en heel zacht. Het werkte in ieder geval heel goed, ook al omdat ik zo’n duidelijk verschil nog nooit gehoord had in dit lied. Prégardien geeft een verklaring hierover in mijn interview met hem, die kunt u hier beluisteren (Duits, de Nederlandse vertaling volgt ).

>>>>>>Lees verder >>>>>

Agenda: (ook via Twitter, klik s.v.p. op logo
of meldt u zich aan voor de nieuwsbrief )
23/2 Concertgebouw Christianne Stotijn Berlioz - La mort de Cléopâtre, H 36 'scène lyrique' (met Verdi - Ouverture (uit 'La Forza del Destino') en Franck - Symfonie in d
24/2 Honigbreethuis Zaandijk Mijke Sekhuis (sopraan) Shuann Chai (Érard-fortepiano), Schumann, Frauenliebe und -leben, op. 42
25-28/2 Masterclass Udo Reinemann conservatorium Amsterdam
3/3 Concertgebouw Christian Genz Brahms - Vier ernste Gesänge, op. 121(met Brahms - Tweede symfonie in D, op. 73)
5/3 Concertgebouw kleine zaal Danielle de Niese/Julius Drake

:

Dré de Man