Du holde Kunst - over de liedkunst
Bewerking van een detail van het manuscript van 'An die Musik' met de woorden 'Du holde Kunst' in het handschrift van Schubert
Marlis Petersen – sopraan, Anke Vondung – mezzosopraan, Werner Güra - tenor, Konrad Jarnot – bariton, Christoph Berner – piano, Camillo Radicke - piano. Schubertliederen (vnl. meerstemmig),
gehoord: Concertgebouw Kleine Zaal vijftien mei 2013
De liederen van Schuberts voor kwartetten, duo’s en trio’s staan zelden op het programma. Het zijn er ook helemaal niet zo veel, zeker wanneer we de bewerkingen niet meetellen. Daar komt nog bij dat het zelden hoogstandjes zijn als Gretchen am Spinnrade of Erlkönig en dat ze vrijwel allemaal gerekend moeten worden tot de minder bekende liederen van Schubert. Wanneer een uitmuntend kwartet zangers ze dan op het podium brengt, mogen we wel van een bijzondere gebeurtenis spreken.
Sopraan Marlis Petersen bijvoorbeeld, was zowel in 2004 als in 2010 ‘Sängerin des Jahres’. Ook zong ze maar liefst alle vier de vrouwenrollen in Offenbachs Les contes d’Hoffmann in één uitvoering (een eigenaardige vocale prestatie die op basis van het libretto echter goed te verdedigen is) en ze zong met veel lof Lulu van Alban Berg in maar liefst acht verschillende producties.
Anke Vondung – mezzosopraan - is wat minder bekend als liedzangeres, maar ze had veel succes op het Salzburg Festival, tijdens de Mozart-Festival-Weeks, de Opéra Bastille, Grand Théâtre de Geneva, en het Glyndebourne Festival en onze eigen Nederlandse Opera en won een reeks van prijzen. In haar jeugd won ze maar liefst vier keer een prijs in Jugend Musiziert. Daarnaast kreeg ze de eerste prijs bij het international Hans Gabor Competition in Vienna en bij de Mendelssohn-Bartholdy Competition, en de derde prijs bij het ARD Musikwettbewerb (international ARD Music Competition) in München.
Werner Güra kennen sommigen omdat hij hier bij Margreet Honig gestudeerd heeft. Hij heeft veel in oratoria gezongen met dirigenten als René Jacobs en Harnoncourt, maar is ook een veelgevraagd liedzanger, die onder andere bij de Schubertiade in Feldkirch is opgetreden.
Konrad Jarnot was net als Anke Vondung prijswinnaar bij het ARD Musikwettbewerb in München, met dit verschil dat hij eerste prijs won. Hij werkt met vele bekende dirigenten en trad ook als liedzanger op vele belangrijke podia ter wereld op.
Wanneer u niet bij het concert geweest bent, denk u misschien dat het een beetje overkill is, dat de stemmen iets te goed zijn voor het repertoire. Het aardige is nu dat de werken juist door de kwaliteit van de uitvoerenden ineens zeer de moeite waard worden, vergelijkbaar met de manier waarop sommige zeer eenvoudige teksten door Schuberts toonzetting een grote meerwaarde krijgen.
Het concert begint fraai en aangenaam met Der Tanz. De tekst is een vrolijke lofzang op de dans, zonder veel diepgang, maar zeer geschikt als ouverture. Die Unterscheidung – gezongen door mezzo Anke Vondung – is niet alleen vrolijk maar ook een beetje ondeugend, al zou je dat van het eerste lied afhankelijk van de interpretatie ook kunnen zegen. Vondung zingt het met veel overtuiging en afwisseling, waarbij vooral de laatste strofe – de climax - erg goed uitgewerkt wordt. In Die Geselligkeit horen we het kwartet weer. In de forti hebben de mannen het hier en daar het eventjes moeilijk om hoorbaar te blijven, wat de klank niet ten goede komt. (In de live stream overigens alleen goed hoorbaar via de zeer goede luidsprekers). Afgezien van die schaarse momenten is de ensembleklank uiterst fraai en evenwichtig, vooral in de piano-gedeelten.
Het concert is tot en met vrijdag 17/5 ca. 20.00 te beluisteren en te bekijken via deze link; via http://www.concertgebouw.nl/live zijn alle beschikbare streams en archiefconcerten toegankelijk.
Fraaie kwartetklank
en
veel musiceervreugde
Foto: gebaseerd op screenshot livestream concertgebouw (detail)
In Lied der Delphine krijgt het publiek eindelijk de gelegenheid Marlis Petersen apart te horen. Al in het ensemble viel ze in gunstige zin op. Ze kiest voor een bijzonder levendige interpretatie die goed pas bij het gevoel van amoureuze rusteloosheid van het lied. Sommige hoge noten hadden misschien naar de smaak van een enkeling een wat een andere aanpak kunnen gebruiken, maar ik kon me er juist heel goed in vinden.
Der Sänger – een van de vroege liederen van Schubert, D 149 – is een uiterst dankbaar lied voor een zanger die de kunst verstaat een verhaal te verhalen. Die kwaliteit heeft Güra - zoals iedere goede liedzanger. Güra klonk nu hij solo zong ook beter dan in het ensemble en kweet zich voorbeeldig van zijn taak, met veel verschillend kleuren en stemmen.
Het laatste lied voor de pauze leek weer op de eerste liederen, in die zin dat het een bijna Mozartiaanse niemanddalletje is: weinig tekstuele maar veel muzikale inhoud. Der Hochzeitsbraten is nogal een lang verhaal met een grappige pointe, dat echter al snel saai kan worden. Er is veel vocale en interpretatieve flexibiliteit voor nodig om de aandacht va het publiek echt vast te houden. Dat lukt Petersen en Güra en Jarnot heel goed. Met name het herhaalde ‘la la la la’ in het Andantino klonk door de zeer muzikale uitvoering erg charmant. Grappige figurantenrol is overigens halverwege het lied nog weggelegd voor Vondung, die even als haas in de coulissen opduikt om met basnoten van de piano neergeschoten te worden.
Aan het einde van deze eerste helft van het concert krijgt het zangerskwartet een krachtig en verdiend applaus.
Na de pauze staan uitsluitend nog liederen op het programma met een religieuze boodschap. De inhoud daarvan zal zeker tegenwoordig niet iedereen in gelijke mate aanspreken, maar Schubert heeft zich hier uitstekend van zijn taak gekweten. Het nabootsen van onweer lukt Schubert en het kwartet in Gott im Ungewitter bijzonder goed, net als de troost aan het eind. Het door Jarnot solo gezongen Die Allmacht was voor mijn gevoel een lied dat een iets grotere stem had kunnen gebruiken. Aan de andere kant zou zo’n stem het klankevenwicht van het ensemble weer in gevaar hebben gebracht en er is ook weer niet zoveel keuze als je je echt beperkt tot religieus repertoire dat bij de andere liederen past. Jarnot oogstte echter een applaus van een deel van de zaal dat kennelijk van mening was dat hier sprake was van het einde van liedgroep.
Hymne an den Unendlichen op tekst van Schiller was goed uitgevoerd maar inspireerde mij niet, misschien ook wel vanwege de archaïsche godvrezendheid die eruit sprak. Nun last uns den Leib begraben daarentegen was ondanks de niet al te sterke tekst van Klopstock weer bijzonder aangrijpend. Het lied werd vooral in (mezzo-)piano gehouden wat het bijzonder ten goede kwam.
Het laatste lied van het concert – Gebet op tekst van Friedrich de la Motte-Fouqué - kende een soortgelijke aanpak. De forti-gedeelten werden bescheiden gehouden zodat de lyrische – en feitelijk meer Schubertiaanse - gedeelten meer aandacht kregen. Het is lied waarin alle solisten afzonderlijk goed aan bod komen vormde ook een fraai afscheid van dit kwartet.
Het enthousiasme van het publiek werd beloond met twee toegiften. Het eerste was het net al bijzonder fraai uitgevoerde Nun lasst uns den Leib begraben, dat nu minstens zo fraai klonk. Het tweede was het Andantino uit Der Hochzeitsbraten. Hier lieten drie van de vier zangers nog eens horen wat het bijzondere van dit concert was. Het simpele ‘la la la’ kreeg meer muzikale en interpretatorische aandacht dan het verdiende, maar werd tot een zeer bijzonder moment door de vocale en muzikale kwaliteiten van de zangers – maar misschien meer nog door de hoorbare vreugde aan het musiceren.
(Dré de Man)
Versie 1.1 (verschil 1.0: een paar kleine correcties van tikfouten en stilistische slordigheden en extra vermelding van de algemene URL van de livestream - zie hiernaast)
Gebruikt u oogle Chrome? Vink dan in instellingen (eerst klikken op drie streepjes helemaal rechts) netwerkacties voorspellen om de laadprestaties van pagina's te verbeteren uit, anders ziet u oude pagina's, niet alleen op deze site trouwens :(
Terug naar de actuele beginpagina
Kelly God: freudsam und leidsam
Angelika Kirchschlager subtiel en
temperamentvol
Hoog niveau bij International Student LiedDuo Competition
Vijftig tinten goud:
Händel-aria's door Kirchschlager
Authentieke Frauenliebe und -leben
Hugo Wolf en de Vrienden van het Lied
Winterreise Christoph Prégardien 10/2/2013 Amsterdam
Interview Christoph Prégardien
Onderkoelde dramatiek en 'heiteres Behagen' bij Persson
Vuurwerk bij Nieuwjaarsconcert IVC
Finleys onterechte angst voor Die schöne Müllerin
foto: Nikolaus Karlinsky
Interview Kirchschlager Duits/Deutsch
Interview Kirchschlager wörtlich Duits/Deutsch
Nederlands & English volgt/follows
Kirchschlagers 'bess'res ich'(recensie)
Mojca Erdmann:
Meine Ruh' ist hin
(recensie)
Robert Holl & Rudolph Janssen:
Im Lied das tiefe Leid
(recensie)
foto: Marco Borgreve
Aan het einde van de dromen (recensie)
Interview Angelika Kirchschlager Nederlands / Interview Peter Schreier / Wolfgang Holzmaier over Fritz Wunderlich
De kwellingen van Bostridge (recensie)
Verslag masterclasses Meinard Kraak en Peter Schreier en recital Miricioiu/Leiferkus
Verslag masterclass Nelly Miricioiu
Wunderlich's fair Maids / De drie schöne Müllerinnen van Wunderlich (Engels)
Ade, ich geh nach Haus
(acht tenoren sturen de schöne Müllerin naar huis)
Over het Duitse van de Romantiek
Pictures IVC 2012: 1, 2, 3, 4, 5
Links:
http://www.schubert.nl/
www.vvhl.nl
http://www.hampsong.org/
http://www.internationalvocalcompetition.com/nl
Over Du holde Kunst:
Du holde Kunst is een nieuwe site over de liedkunst, vocalisten en aanverwante zaken. Hij is voortgekomen uit een concertaankondiging van dezelfde naam. De inhoud varieert van verklarende teksten tot recensies en aankondiging van concerten. Op dit moment is het nog een privé-initiatief van Dré de Man, maar er zijn besprekingen met andere medewerkers en organisaties gaande. Copyright alle teksten en foto's, tenzij anders vermeld: Dré de Man. Aankondigingen en dergelijke graag naar dre@duholdekunst.com
Concertrecensies - CD-recensies - Masterclassbesprekingen - Interviews - Concertagenda - Masterclassagenda - Audio, HiFi en gadgets - Componisten - Werken - Links - Over de liedkunst - Over het Duitse van de romantiek - Over romantiek en ironie - Over deze site - Reizen en cursussen - Zangers - Pianisten - Zangdocenten
(Dit menu wordt in de loop van de komende weken geheel functioneel, ook de rechterkolom wordt aangepast)
Du holde Kunst is een nieuwe site over de liedkunst, vocalisten en aanverwante zaken. Op dit moment is het nog een privé-initiatief van Dré de Man maar besprekingen met partners zijn in een vergevorderd stadium. Concertaankondigingen, medelingen en advertentieverzoeken en dergelijke graag naar dre@duholdekunst.com